معرفی قطعات موتور خودرو؛ فهرست کامل اجزای موتور

موتور به عنوان قلب تپنده خودرو شناخته می‌شود؛ قطعه‌ای که بدون آن، کوچک‌ترین حرکتی ممکن نیست! تمام قدرت، سرعت و عملکرد خودرو از درون موتور سرچشمه می‌گیرد، اما موتور تنها یک قطعه ساده نیست، بلکه از صدها بخش مکانیکی و الکترونیکی تشکیل شده که با هماهنگی دقیق، فرآیند احتراق، تولید انرژی و انتقال قدرت را ممکن می‌سازند.در این بررسی از وبسایت پیشرو یدک به معرفی معرفی قطعات موتور خودرو می‌پردازیم.

سیلندر و بلوک موتور؛ بدنه اصلی قدرت

بلوک موتور بخش مرکزی و اصلی موتور است که مانند اسکلت برای تمام اجزا عمل می‌کند. جنس این قطعه معمولاً از چدن خاکستری یا آلومینیوم ریخته گری شده است تا مقاومت بالایی در برابر حرارت و فشار داشته باشد.
در درون بلوک، سیلندرها قرار دارند که فضای رفت و برگشت پیستون را فراهم می‌کنند. تعداد سیلندرها بسته به نوع خودرو متغیر است؛ موتورهای کوچک شهری معمولاً ۳ یا ۴ سیلندر دارند، در حالی که خودروهای اسپرت یا سنگین ممکن است ۶، ۸ یا حتی ۱۲ سیلندر داشته باشند. 

علاوه بر سیلندر، بلوک موتور شامل مسیرهای جریان روغن و مایع خنک کننده نیز هست. این مسیرها برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دما و حفظ روانکاری قطعات طراحی شده اند. در واقع می‌توان گفت بلوک موتور همان ستون فقرات سیستم پیشرانه است که تمام نیروها و حرارت‌ها را تحمل می‌کند.

پیستون؛ تبدیل انرژی احتراق به حرکت

پیستون یکی از مهم‌ترین قطعات موتور خودرو است که به طور مداوم درون سیلندر بالا و پایین می‌رود. زمانی که مخلوط سوخت و هوا درون سیلندر می‌سوزد، انفجار ایجاد شده باعث حرکت سریع پیستون به سمت پایین می‌شود.
این حرکت رفت وبرگشتی به کمک شاتون به میل لنگ منتقل شده و به حرکت چرخشی تبدیل می‌شود. پیستون‌ها معمولاً از آلیاژ آلومینیوم سبک و مقاوم ساخته می‌شوند تا در دمای بالا دچار انبساط زیاد یا تغییر شکل نشوند.
روی پیستون سه رینگ زیر وجود دارد:

1. رینگ فشاری بالا: جلوگیری از نشت گازهای احتراق
2. رینگ روغنی: کنترل مقدار روغن روی دیواره سیلندر
3. رینگ کمکی یا میانی: حفظ فشردگی و عملکرد رینگ ها

به دلیل تماس مداوم پیستون با دمای زیاد و فشار بالا، طراحی دقیق و متریال مناسب در طول عمر موتور بسیار حیاتی است.

شاتون؛ بازوی متحرک انتقال نیرو

شاتون رابط بین پیستون و میل لنگ است و مانند بازویی عمل می‌کند که نیروی خطی پیستون را به حرکت دورانی میل لنگ تبدیل می‌کند. شاتون باید سبک، مقاوم و دقیق باشد تا در سرعت‌های بالا تاب برندارد. به همین دلیل از فولاد فورج شده یا آلیاژهای مقاوم آلومینیومی ساخته می‌شود.
در دو انتهای شاتون، بوش و یاتاقان قرار دارد تا اصطکاک کاهش یابد. در موتورهایی با توان بالا، شاتون‌ها ممکن است با فناوری‌های خاص مانند تیتانیوم سازی یا نیتروژن دهی سطحی تولید شوند تا دوام بیشتری داشته باشند. تنظیم دقیق طول و وزن شاتون در تعادل موتور اهمیت فراوانی دارد؛ هرگونه عدم توازن می‌تواند لرزش‌های شدیدی در عملکرد موتور ایجاد کند.

میل لنگ؛ تبدیل کننده اصلی انرژی حرکتی

میل لنگ قطعه‌ای بلند و چرخان است که حرکت رفت وبرگشتی پیستون‌ها را به حرکت چرخشی تبدیل می‌کند. میل لنگ معمولاً از فولاد سخت کاری شده ساخته می‌شود تا در برابر فشار بالا مقاومت کند. روی میل لنگ چندین ژورنال (محور چرخش) وجود دارد که با یاتاقان‌ها در تماس هستند و باید با روغن کاری دقیق محافظت شوند.
در انتهای میل لنگ، فلایویل نصب می‌شود که به حفظ یکنواختی حرکت موتور کمک می‌کند. همچنین در قسمت جلویی آن، پولی تسمه تایم و تسمه دینام نصب می‌شود. در واقع میل لنگ همان قطعه‌ای است که نهایتاً نیروی مکانیکی تولید شده را به گیربکس منتقل می‌کند تا چرخ‌ها بچرخند.

سرسیلندر؛ محل تنفس و احتراق موتور

سرسیلندر از مهمترین قطعات موتور خودرو است. این قطعه در بالای بلوک موتور قرار دارد و محفظه احتراق درون آن شکل می‌گیرد. این قطعه از آلومینیوم یا چدن ساخته می‌شود و محل نصب سوپاپ ها، شمع ها، انژکتورها و میل سوپاپ است. سرسیلندر علاوه بر شکل دادن به مسیرهای ورودی و خروجی گاز، مسیرهای مخصوص خنک کننده و روغن را نیز در خود جای داده است.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های سرسیلندر، واشر سرسیلندر است که بین سرسیلندر و بلوک موتور قرار می‌گیرد تا از نشت گاز، آب یا روغن جلوگیری کند. خرابی واشر سرسیلندر معمولاً باعث مخلوط شدن آب و روغن یا جوش آوردن موتور می‌شود. بنابراین، سلامت این قطعه اهمیت حیاتی دارد.

سوپاپ ها؛ دروازه‌های کنترل جریان هوا و دود

سوپاپ‌ها نقش حیاتی در کنترل تنفس موتور دارند. در هر سیلندر، حداقل دو سوپاپ وجود دارد: یکی برای ورود هوا و سوخت (سوپاپ هوا) و دیگری برای خروج دود (سوپاپ دود). در موتورهای پیشرفته ممکن است چهار سوپاپ در هر سیلندر وجود داشته باشد تا تنفس بهتری انجام شود.
سوپاپ‌ها از فولاد مقاوم در برابر حرارت ساخته می‌شوند و توسط فنر سوپاپ در جای خود بسته نگه داشته می‌شوند. هماهنگی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها با حرکت پیستون برای جلوگیری از برخورد آن‌ها کاملاً ضروری است. این هماهنگی توسط میل سوپاپ و تسمه تایم تنظیم می‌شود.

میل سوپاپ؛ زمانبندی دقیق تنفس موتور

میل سوپاپ یا Camshaft وظیفه دارد در زمان مشخص، سوپاپ‌ها را باز و بسته کند. این قطعه دارای برجستگی هایی به نام بادامک (Cam) است که هنگام چرخش، سوپاپ‌ها را به سمت پایین فشار می‌دهند.
در برخی طراحی ها، میل سوپاپ درون بلوک موتور (سیستم OHV) و در مدل‌های مدرن‌تر روی سرسیلندر (سیستم OHC یا DOHC) قرار می‌گیرد. در موتورهای امروزی، فناوری VVT به میل سوپاپ اضافه شده تا زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌ها در شرایط مختلف رانندگی تغییر کند. این سیستم باعث کاهش مصرف سوخت، افزایش قدرت و کاهش آلایندگی می‌شود.

سیستم سوخت رسانی؛ تامین انرژی دقیق و پایدار

سیستم سوخت رسانی، وظیفه انتقال سوخت از باک به موتور و پاشش دقیق آن در محفظه احتراق را دارد. در خودروهای قدیمی‌تر از کاربراتور برای مخلوط کردن سوخت و هوا استفاده می‌شد، اما امروزه انژکتورهای الکترونیکی (EFI) جایگزین آن شده اند.
این سیستم شامل پمپ بنزین، فیلتر سوخت، ریل سوخت، انژکتور و سنسور فشار سوخت است. کنترل مقدار و زمان تزریق سوخت توسط ECU انجام می‌شود تا بهترین نسبت سوخت وهوا (نسبت استوکیومتریک) حفظ شود. خرابی هر یک از اجزای سیستم سوخت رسانی می‌تواند منجر به افزایش مصرف، ریپ زدن یا روشن نشدن خودرو شود.

سیستم جرقه زنی؛ آغازگر فرآیند احتراق

سیستم جرقه زنی تنها در موتورهای بنزینی وجود دارد و وظیفه آن، ایجاد جرقه‌ای قوی برای اشتعال مخلوط سوخت و هواست. این سیستم شامل باتری، کویل احتراق، شمع ها، و واحد کنترل ECU است.
در لحظه‌ای دقیق که پیستون در نقطه بالایی خود قرار دارد، ECU دستور می‌دهد تا ولتاژ بالا به شمع منتقل شود و جرقه‌ای قوی بین الکترودهای آن ایجاد شود. این جرقه، باعث انفجار سوخت و حرکت پیستون به سمت پایین می‌شود. زمان جرقه زنی باید کاملاً دقیق باشد؛ جلو یا عقب افتادن آن باعث ناک یا کاهش راندمان موتور خواهد شد.

سیستم خنک کاری؛ کنترل دمای موتور

دما در حین احتراق به بیش از ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد می‌رسد و اگر کنترل نشود، قطعات موتور ذوب یا تاب برمی‌دارند. سیستم خنک کاری با گردش مایع ضدیخ در مسیرهای داخلی موتور، حرارت را جذب کرده و از طریق رادیاتور دفع می‌کند.
این سیستم شامل پمپ آب، ترموستات، رادیاتور، فن و شیلنگ‌های انتقال مایع خنک کننده است. ترموستات نقش مهمی در حفظ دمای بهینه دارد و اجازه نمی دهد موتور بیش از حد سرد یا داغ شود. موتورهایی که سیستم خنک کاری آن‌ها به درستی کار نکند، معمولاً در ترافیک سنگین دچار جوش آوردن می‌شوند.

سیستم روغن کاری؛ تضمین طول عمر موتور

روغن کاری موتور از اصطکاک بین قطعات جلوگیری کرده و باعث روانی عملکرد آن‌ها می‌شود. سیستم روغن کاری شامل پمپ روغن، فیلتر روغن، کارتل و مسیرهای روغن رسانی است. پمپ روغن با فشار مشخص، روغن را به تمام بخش‌های متحرک مانند میل لنگ، یاتاقان‌ها و میل سوپاپ می‌فرستد.
روغن علاوه بر روانکاری، به خنک کاری، پاکسازی دوده و جلوگیری از زنگ زدگی قطعات نیز کمک می‌کند. توصیه می‌شود روغن موتور و فیلتر هر ۵ تا ۷ هزار کیلومتر تعویض شوند تا از ایجاد رسوبات و کاهش عملکرد جلوگیری شود.

سیستم اگزوز؛ خروج دود و کاهش آلایندگی

سیستم اگزوز وظیفه دارد گازهای داغ حاصل از احتراق را از موتور خارج کند و میزان آلایندگی را کاهش دهد. این سیستم شامل منیفولد خروجی، لوله اگزوز، کاتالیزور و صداخفه کن (Muffler) است.

کاتالیزور با استفاده از فلزات گرانبهایی مانند پلاتین و پالادیوم، گازهای سمی را به ترکیبات بی ضرر تبدیل می‌کند. صداخفه کن نیز صدای ناشی از خروج گازها را کاهش می‌دهد. هرگونه سوراخ یا خرابی در سیستم اگزوز باعث افزایش مصرف سوخت، افت قدرت موتور و آلودگی صوتی می‌شود.

فلایویل؛ تعادل دهنده حرکت موتور

فلایویل دیسکی فلزی است که به انتهای میل لنگ متصل شده و انرژی حرکتی را ذخیره می‌کند. در زمان بین انفجارهای سیلندرها، فلایویل با استفاده از انرژی ذخیره شده، به چرخش یکنواخت موتور کمک می‌کند.
همچنین دندانه‌های روی فلایویل به استارت خودرو اجازه می‌دهند تا موتور را بچرخاند و روشن کند. فلایویل‌ها معمولاً از فولاد سنگین ساخته می‌شوند تا بتوانند گشتاور زیادی را تحمل کنند.

تسمه تایم و زنجیر تایم؛ هماهنگ کننده حرکات موتور

تسمه تایم یا زنجیر تایم، یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های موتور است. این قطعه حرکت میل لنگ و میل سوپاپ را هماهنگ می‌کند تا سوپاپ‌ها دقیقاً در زمان مناسب باز و بسته شوند. در صورت پارگی تسمه تایم، پیستون ممکن است با سوپاپ برخورد کند و خسارت شدیدی به موتور وارد شود.
به همین دلیل توصیه می‌شود تسمه تایم هر ۶۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر تعویض شود. در برخی موتورهای جدید، به جای تسمه از زنجیر تایم فلزی استفاده می‌شود که عمر طولانی‌تری دارد.

سیستم توربوشارژ؛ تقویت قدرت موتور

توربوشارژر دستگاهی است که با استفاده از گازهای خروجی اگزوز، هوای بیشتری را با فشار وارد موتور می‌کند. افزایش هوای ورودی باعث می‌شود سوخت بیشتری بسوزد و در نتیجه قدرت موتور افزایش یابد. توربوها از دو بخش اصلی تشکیل شده‌اند؛ توربین و کمپرسور. توربین با گازهای داغ خروجی می‌چرخد و کمپرسور هوای تازه را فشرده می‌کند.
نتیجه این فرآیند، افزایش توان موتور بدون افزایش مصرف سوخت است؛ اما نگهداری صحیح از توربو، مانند تعویض منظم روغن و عدم خاموش کردن ناگهانی موتور پس از رانندگی سنگین، اهمیت زیادی دارد.

سنسورها و ECU؛ مغز هوشمند موتور مدرن

در موتورهای امروزی، کنترل تمام فرآیندها توسط ECU (واحد کنترل الکترونیکی) انجام می‌شود.
ECU داده هایی را از سنسورهای مختلف مانند سنسور اکسیژن، دمای آب، فشار منیفولد، دور موتور و ضربه دریافت می‌کند و تصمیم می‌گیرد که چه مقدار سوخت تزریق شود، چه زمانی جرقه زده شود و حتی چطور آلایندگی کاهش یابد. 

این سیستم باعث افزایش راندمان، کاهش مصرف سوخت و کارکرد نرم‌تر موتور می‌شود. در واقع ECU را می‌توان مغز دیجیتال موتور نامید که هر لحظه عملکرد آن را پایش و تنظیم می‌کند.

خرید انواع قطعات موتور خودرو از پیشرو یدک

پیشرو یدک با ارائه‌ی مجموعه‌ای کامل از قطعات موتور خودرو، یکی از معتبرترین مراکز تأمین قطعات فابریک و اورجینال در کشور است. شما می‌توانید انواع قطعات موتوری با بالاترین کیفیت در ما خریداری کنید. تمامی محصولات پیشرو یدک دارای ضمانت اصالت کالا و گارانتی معتبر هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قیمت و فرآیند خرید با تیم کارشناسان ما تماس بگیرید.